Jak ustawić maksymalne ciśnienie - zawór OPV

Ciśnienie jest obok temperatury najważniejszym parametrem wody wykorzystywanej podczas ekstrakcji kawy. Jego prawidłowa wartość ma wpływ zarówno na smak przygotowywanego espresso, jak również bezpieczeństwo jego użytkowania? Przy zbyt niskim ciśnieniu kawa będzie po prostu niesmaczna, lecz w przypadku zbyt wysokiego ciśnienia dochodzi dodatkowy aspekt związany z ryzykiem uszkodzenia ekspresu. Na szczęście większość ekspresów jest wyposażona w OPV. Czym jest i jak działa? Jaką pełni funkcję oraz w jaki sposób regulować jego ustawienie? O tym wszystkim w dzisiejszym wpisie. Zapraszamy do lektury!

Lokalizacja zaworu OPV w ekspresie Mechanika V Slim

OPV to skrót od angielskiego over-pressure valve czyli w wolnym tłumaczeniu zawór nadciśnieniowy. U niektórych producentów można spotkać się również z elementem nazwanym expansion valve (zawór rozprężny – tłum. wł.) – jest to inna nazwa tego samego komponentu. Zawór ten pozostaje zamknięty aż do momentu, kiedy zostanie przekroczona określona wartość ciśnienia generowanego przez pompę – pełni on więc podobną rolę co zawór bezpieczeństwa w bojlerze. W zależności od rodzaju zainstalowanej pompy  w ekspresie OPV pełni nieco inną rolę, co omówimy w następnych akapitach.

Pompy wibracyjne montowane w ekspresach są w stanie generować ciśnienie do 15-20 bar. Po rozpoczęciu ekstrakcji pompa doprowadza wodę w stronę grupy zaparzającej i ciśnienie wskazywane na manometrze stopniowo rośnie, aż do momentu gdy znajdzie ujście z wnętrza ekspresu. Woda zawsze będzie szła po linii najmniejszego oporu, dlatego w większości przypadków przeciśnie się ona przez ciastko kawowe i nie dojdzie do dalszego wzrostu ciśnienia (ponad zwyczajowe 9 bar). Wyobraźmy sobie jednak, że kawa została zmielona tak drobno, że woda nie jest w stanie dostać się do naszej filiżanki, a ciśnienie niebezpiecznie zbliża się w stronę maksimum generowanego przez pompę. W tym momencie do gry wchodzi OPV, który po przekroczeniu ustawionej przez producenta (lub później zmienionej przez nas) wartości otwiera się i pozwala wodzie opuścić układ hydrauliczny. Woda z OPV trafia na ogół do zbiornika lub rzadziej do tacki ociekowej (tak jak np. w ECM Synchronika).

Sytuacja wygląda nieco inaczej w przypadku pomp rotacyjnych, w których ciśnienie wyjściowe jest regulowane bezpośrednio na pompie za pomocą regulacji położenia zaworu obejściowego (ang. bypass valve  - tłum. wł.). Strumień wody rozdziela się na dwie części – jedna wędruje w stronę bojlera, zaś druga, poprzez oznaczony na ilustracji bypass, trafia z powrotem na wlot pompy. Im mniej wody wędruje przez bypass (a tym samym więcej wody trafia do pompy z sieci/ze zbiornika) tym wyższe ciśnienie wyjściowe pompy. W związku z tym OPV w ekspresach z pompą rotacyjną pełni rolę dodatkowego zaworu bezpieczeństwa.

Jeżeli już wiemy jak działa i jaką rolę pełni OPV w ekspresach kolbowych, to możemy przejść do omówienia regulacji tego zaworu. Jest ona stosunkowo prosta pod warunkiem, że … producent nie utrudnił nam dostępu do samego zaworu (tutaj musimy pochwalić przede wszystkim firmę ECM za przemyślaną lokalizację OPV). Do ustawienia OPV będziemy potrzebować kolby ze ślepym sitkiem oraz śrubokrętu lub klucza płaskiego. Na początku należy zamocować portafilter w grupie zaparzającej i włączyć pompę. Następnie należy obserwować wskazania manometru pompy – prezentowana na nim wartość określa aktualne ciśnienie otwarcia OPV (z oczywistych względów woda nie jest  stanie przeniknąć przez ślepe sitko). W zależności od naszych preferencji obracamy śrubokręt lub klucz w taki sposób, żeby wskazywane ciśnienie rosło albo malało. Po zakończonej regulacji należy wyłączyć pompę i poczekać, aż ciśnienie spadnie do zera, a następnie odpiąć kolbę i  gotowe. Ponadto należy pamiętać, że regulacja OPV w trakcie trwania ekstrakcji, nie może być stosowana jako metoda profilacji ciśnienia.