Na jaki bojler się zdecydować?

18/01/2021 In: Wybór sprzętu

Wybór pierwszego ekspresu kolbowego to dość poważna decyzja, często wiążąca się ze znacznym wydatkiem. Z drugiej strony prawidłowo użytkowany i regularnie czyszczony może zostać naszym towarzyszem nawet na 20 lat. Warto więc przed dokonaniem wyboru swojego sprzętu zorientować się czym różnią się od siebie poszczególne ekspresy jeżeli chodzi o rozwiązania techniczne i różne parametry użytkowe. Należy jednak pamiętać, że decydując się na zakup ekspresu lub młynka ważny jest również aspekt estetyczny – zakupiony sprzęt musi nam się podobać i komponować się z miejscem, w którym stoi (na ogół kuchnią).

Na podstawie licznych rozmów telefonicznych i tych na żywo w naszym showroomie, w trakcie których doradzaliśmy klientom, jaki ekspres lub młynek wybrać, powstanie seria wpisów na naszym blogu, w których postaramy się przedstawić najważniejsze aspekty techniczne wyróżniające ekspresy i wpływające na ich cechy użytkowe, a koniec końców również na ich cenę. W drugim wpisie z tej serii przeskoczymy z ekspresów na młynki, których wybór ma niebagatelny wpływ na smak naszej kawy. Zapraszamy do lektury!

Jednymi z pierwszych pytań jakie zadajemy klientom proszącym o pomoc w doborze ekspresu są:

Czy z tego ekspresu będzie przygotowane wiele kaw na raz?
Czy kawy te będą głównie kawami czarnymi czy mlecznymi?

Odpowiedzi uzyskane na te pytania pozwalają nam na zawężenie obszaru poszukiwań poprzez odrzucenie pewnych układów konstrukcyjnych bojlerów w ekspresach ciśnieniowych. Dla użytku domowego wybór sprowadza się do de facto trzech z nich, które omówimy poniżej.

POJEDYNCZY BOJLER

Pierwszym z nich jest pojedynczy bojler. Jest to układ najprostszy, w którym woda zarówno do ekstrakcji, jak i spieniania mleka pochodzi z jednego bojlera. Zastosowanie pojedynczego bojlera pozwala na uproszczenie konstrukcji i zmniejszenie gabarytów całego ekspresu, co z kolei wpływa na większą przystępność cenową takich ekspresów. Ponadto ekspresy z pojedynczym bojlerem nagrzewają się w stosunkowo krótkim czasie (około 10-15 minut), co daje im w tym aspekcie przewagę nad innymi typami ekspresów. Z drugiej strony pojedynczy bojler ma również swoje wady. Najbardziej podstawową z punktu widzenia użytkownika jest brak możliwości jednoczesnej ekstrakcji i spieniania mleka. Z tego powodu rekomendujemy ekspresy jednobojlerowe osobom, które piją przede wszystkim kawy czarne. Ponadto przełączając ekspres jednobojlerowy na tryb pary należy chwilę odczekać, aż grzałka podgrzeje w nim wodę do odpowiedniej temperatury (powyżej 110^oC). Czynność ta jest w pełni kontrolowana i na ogół sygnalizowana przez zapalenie/wyłączenie lampki kontrolnej po osiągnięciu zadanej temperatury.

Do najpopularniejszych ekspresów jednobojlerowych należą:

Wszystkie ekspresy z jednym bojlerem w naszej ofercie można znaleźć TUTAJ

BOJLER HX

Kolejnym rozwiązaniem jest bojler w układzie HX (ang. heat exchanger = pl. wymiennik ciepła). Układ ten składa się z dużego bojlera serwisowego z wbudowaną grzałką oraz mniejszego bojlera kawowego, który został wspawany w poprzek bojlera serwisowego. Takie rozwiązanie pozwala na rozdzielenie źródeł wody do ekstrakcji i pary do spieniania mleka, dzięki czemu czynności te można realizować jednocześnie. Ponadto ze względu na niewielką objętość bojlera kawowego (zazwyczaj 200-300 ml) woda do ekstrakcji kawy jest cały czas świeża – zaraz po ekstrakcji ubytek wody w układzie jest uzupełniany ze zbiornika lub bezpośrednio z sieci wodociągowej. Ponadto ciągłe uzupełnianie wody umożliwia przygotowanie wielu kaw pod rząd, dzięki czemu ekspresy z bojlerem HX świetnie sprawdzą się w gastronomii. Co ciekawe duże wielogrupowe ekspresy, które można zobaczyć w kawiarniach są na ogół wyposażone w bojler multi-HX tj. w poprzek pojedynczego dużego bojlera serwisowego wspawanych jest kilka bojlerów kawowych typu HX.

Wspominaliśmy już, że w bojlerze kawowym nie ma grzałki. Powstaje więc pytanie, jak znajdująca się w nim woda osiąga wymagane 93^oC? Woda wykorzystywana do wytworzenia pary, która znajduje się w bojlerze serwisowym jest ogrzewana do temperatury 122^oC. Taką temperaturę utrzymuje również bojler HX, który następnie wymienia (stąd nazwa wymiennik ciepła), a właściwie oddaje ciepło do przepływającej przez niego wody. Najważniejszą wadą tej metody jest brak bezpośredniej kontroli nad temperaturą w bojlerze kawowym. W celu ustabilizowania temperatury w granicach żądanych 93^oC, bojler typu HX musi być zdecydowanie masywniejszy niż pojedynczy bojler. Ponadto jeżeli ekspres wyposażony w tego typu bojler jest włączony przez dłuższy czas, a nie jest zaparzana w nim żadna kawa, to temperatura wody zaczyna rosnąć i dochodzi do jej przegrzania. W takim przypadku przed przygotowaniem kawy zalecane jest wykonanie tzw. cooling flushu, czyli przelania „na pusto” części przegrzanej wody do ekstrakcji.

Najpopularniejszymi ekspresami z bojlerem HX są:

Wszystkie ekspresy z bojlerami HX z naszej oferty można znaleźć TUTAJ.

DWA BOJLERY

Ostatnim z układów jakie spotyka się w ekspresach są dwa niezależne bojlery (ang. dual boiler = pl. podwójny bojler). Nazwa w oczywisty sposób wyjaśnia budowę tego układu – woda jest doprowadzona ze zbiornika lub bezpośrednio z sieci do dwóch oddzielnych bojlerów i w każdym z nich utrzymywana jest inna temperatura. Wiąże się to oczywiście ze zdublowaniem wszystkich układów tj. grzałek, przewodów, wężyków. Przekłada się to na wzrost masy, gabarytów, kosztów eksploatacyjnych i koniec końców ceny samego ekspresu.

Podobnie jak w bojlerze w układzie typu HX mamy tu możliwość jednoczesnego spieniania mleka i ekstrakcji kawy i to w znacznych ilościach, ze względu na dużą pojemność obu bojlerów. Pozwala to na przygotowanie dużej ilości zarówno kaw czarnych i mlecznych w krótkim czasie. Ekspres dwubojlerowy cechuje się również dużą elastycznością, gdyż może działać w trybie jednobojlerowym, kiedy robimy tylko kawy czarne (włączenie bojlera serwisowego jest niezależne od włącznika głównego całego ekspresu). Jednak to co przemawia najbardziej na korzyść ekspresów dwubojlerowych to największa stabilność i najdokładniejsza kontrola temperatury – czyli de facto najważniejszego parametru wpływającego na jakość i powtarzalność espresso. Niektórzy producenci oferują ekspresy dwubojlerowe, które mogą utrzymać w bojlerze kawowym temperaturę z dokładnością do 0,5^oC.

Do najpopularniejszych ekspresów posiadających dwa bojlery można zaliczyć: