Tamper - najważniejsze akcesorium

Zdjęcie tytułowe pochodzi z serwisu Freepik i zostało użyte za zgodą autora

Wyobraźmy sobie następującą sytuację. Lądujemy na bezludnej wyspie i ku naszemu zaskoczeniu znajdujemy na niej ekspres, młynek, filiżanki i nieograniczony zapas kawy. Przed wyjazdem pozwolono nam wziąć ze sobą tylko jedno akcesorium baristyczne, z którego będziemy korzystać. W trakcie rozmowy nad tą historią w naszym zespole niemal jednogłośnie stwierdziliśmy, że przedmiotem, który my byśmy zabrali jest tamper. Dlaczego uznaliśmy go więc za najważniejsze akcesorium potrzebne do przygotowania kawy? Zapraszamy do lektury!

Jeżeli dopiero po raz pierwszy zetknąłeś się z nazwą tego przedmiotu to na początek wyjaśnimy czym jest i do czego służy tamper. Składa się on z dwóch części, metalowej (zazwyczaj stalowej, czasem alumniowej) stopki oraz rączki, która na ogół jest wykonana z drewna, metalu lub rzadziej tworzywa sztucznego (np. bakelitu). Główną rolą tampera jest ubicie, a jeżeli nie użyliśmy dysku poziomującego również uformowanie ciastka kawowego. Dzięki temu będzie ono stawiało opór wodzie doprowadzonej pod wysokim ciśnieniem, co z kolei umożliwia prawidłową ekstrakcję i delektowanie się pysznym i esencjonalnym espresso.

STOPKA

Ze względu na prostotę działania nie ma wielu parametrów, które od strony technicznej odróżniałyby poszczególne modele. Dobierając tamper, warto przede wszystkim zwrócić uwagę na średnicę stopki, która jest ściśle związana ze średnicą wewnętrzną sitka w naszej kolbie. W większości oferowanych przez nas ekspresów jest ona równa 59 mm (w sitkach IMS 60 mm) – w związku z tym produkowane do nich tampery mają zazwyczaj średnicę stopki równą 58 mm. Niektórzy producenci walcząc o jak największą równomierność ubicia również na krawędziach ciastka kawowego oferują stopki o średnicach nieznacznie większych – Motta (58,4 mm), JoeFrex (58,5 mm) czy Lelit (58,55 mm).

Większość dostępnych na rynku tamperów ma płaską stopkę, lecz można również znaleźć takie z lekko wypukłą podstawą (convex). Zamysłem tego rozwiązania jest uzyskanie bardziej równomiernego nacisku na całe ciastko kawowe. O ile z fizycznego punktu widzenia jest to założenie prawdziwe, to nie udało nam się znaleźć żadnych badań, ani w sposób praktyczny wykazać znaczącej różnicy w jakości uzyskanego espresso.

RĄCZKA

Druga część tampera, rączka, nie ma praktycznie żadnego znaczenia z punktu widzenia technicznego i głównym kryterium przy jej wyborze są względy estetyczne. Należy jedynie pamiętać, by rączka nie była zbyt wysoka, co uniemożliwi równomierne dociśnięcie stopki i nierównomierne ubicie ciastka kawowego. Tak jak wspominaliśmy we wstępie większość rączek jest wykonana z drewna (tutaj szczególnie duży wybór rozmiarów i gatunków drewna oferuje JoeFrex) lub metalu, które mają dość szeroką paletę kolorów.

TAMPER DYNAMOMETRYCZNY

Zagłębiając się w świat kawowy można natrafić na informację o wymaganym nacisku, który należy przyłożyć do ciastka kawowego. Zazwyczaj jest to wartość 15 – 20 kg siły. Ponieważ większość ludzi nie ma takiego wyczucia w ręce, producenci stworzyli tampery dynamometryczne. Zasada ich działania jest stosunkowo prosta. Wewnątrz rączki zamontowana jest sprężyna, która pod działaniem odpowiedniej siły ugina się o określoną długość. Zatem w momencie, gdy rączka zetknie się ze stopką uzyskamy nacisk odpowiadający wspomnianym około 15 – 20 kg siły. Z naszej strony tampery dynamometryczne polecamy szczególnie jeżeli kawa będzie przygotowywana przez wiele różnych osób. Jeżeli będziemy w praktyce jedyną osobą przygotowującą kawę na danym sprzęcie po jakimś czasie nabędziemy odpowiedniej wprawy i będziemy w stanie w sposób powtarzalny ubijać ciastko kawowe zwykłym tamperem.